In de nacht van zondag 8 op maandag 9 oktober varen 96 Buffaloes – amfibievoertuigen die elk 24 manschappen kunnen meenemen – vanuit de haven van Terneuzen de Westerschelde op. Doel is de kust van West-Zeeuws-Vlaanderen, om op die manier de Duitse bezetters een tweede front op te dringen en zo de tegenstand aan het Leopoldkanaal te verzwakken. Om 5 over 2 ’s nachts landen de voertuigen op twee plaatsen: bij Paulinahaven, door de Canadezen Amber Beach genoemd, komt het bataljon van de Highland Light Infantry of Canada aan land. Enkele kilometers ten oosten van Hoofdplaat – Green Beach – rijdt het bataljon van de North Nova Scotia Highlanders de dijk op. De landingsplaatsen worden gemarkeerd met gekleurde lichten. Dat gebeurt ook elders op de West-Zeeuws-Vlaamse kust, ter misleiding. Beide bataljons slagen erin meteen een stevig bruggenhoofd op te bouwen.
Bij Amber Beach is de Duitse tegenstand het sterkst. De Duitsers worden letterlijk in hun slaap verrast door de aanval. Bij Hoofdplaat is het uit driehonderd manschappen bestaande 627ste Landesschütz Batallion gelegerd. In eerste instantie krijgt de Duitse legerleiding geen goed beeld van de Canadese aanval. Wel worden de landingsstranden al snel door de Vlissingse Flak-batterijen en een kustbatterij onder vuur genomen. Desondanks lukt het de Canadezen meteen deze eerste dag een terrein van drie kilometer diep en zes kilometer breed te veroveren.
Streep bloed
In het PZC-boek De Slag om de Schelde (2009) vertelt Hubert Wijffels hoe hij als 17-jarige de landing van de Canadezen meemaakt: ,,We zaten met de hele buurt in onze kelder, een man of twintig. Onze directe buurman was Fien Martens, een beurtschipper op Rotterdam. Hij wilde niet bij ons schuilen en bouwde van pakken stro een eigen kelder bij zijn huis. Toen we na een beschieting weer naar buiten gingen, vonden we hem, zijn vrouw en zijn dochter dood. Een granaat was precies voor de ingang van de schuilkelder ontploft. Ze waren alle drie doormidden. Hun hoofden, hun armen: weg.
We hebben baren gehaald en ze naar het knekelhuis op het kerkhof gebracht. De dragers trokken als het ware een streep bloed door het dorp. Zelf weet ik het niet meer, maar volgens mijn moeder ben ik een week van streek geweest.’’
Executie
Op Walcheren treden de Duitsers hard op tegen inwoners, die niet willen meewerken aan de aanleg van nooddijken. Scheldearbeider Jacobus Francke wordt vandaag langs de kanaaldijk van Middelburg naar Veere geëxecuteerd, omdat hij zich aan het werk op de werf onttrokken had en zich ook niet had gemeld voor het werk aan de nooddijk. Zijn executie wordt op aanplakbiljetten bekendgemaakt. Ook wordt openbaar gemaakt, dat zo’n veertig werkweigeraars opgesloten zitten in een schoolgebouw in Koudekerke. Ze moeten onder bewaking aan de dijk werken.
Die harde maatregelen leiden ertoe, dat mannen zich massaal melden voor het spitwerk. Een Middelburger, die zelf ook naar Grijpskerke gaat om aan de nooddijk te werken, vertelt: ,,Honderden en nog eens honderden kwamen van lieverlede op het terrein aan en ieder deed wat goed was in zijn ogen, of deed helemaal niets’’ (citaat Gijs van der Ham, Zeeland 40-45, pag. 448). Er is nauwelijks Duits toezicht. Nadat Beauftragte Münzer langs is geweest, verbetert het toezicht niet noemenswaardig.
Uit het dagboek van Ch.Tournoy uit Vlissingen, 9 oktober 1944:
‘Om drie uur stond ik op de tram en ging het alarm. 10 minuten over drie kwamen de bommenwerpers behoorlijk laag en ik dacht dat is voor hier. Er werd zeer veel geschoten, maar zonder resultaat. Ze gingen gelukkig door. Om 5 over halfvier kwamen ze weer terug met 18. Ze waren naar Woensdrecht geweest. Wij verder met de tram en waren op het Wissel: weer alarm. Zodoende was ik met de tram van 3 uur om 5 minuten voor half 5 in Middelburg.’
Tot de laatste man…
Het westen van Zeeuws-Vlaanderen was in oktober 1944 door Hitler uitgeroepen tot vesting. Dat betekende dat het gebied tot de laatste man verdedigd moest worden. De gevolgen voor de lokale bevolking en de oorlog van de regio waren groot, legt militair historicus Tobias van Gent uit….
[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/171006473″ params=”color=ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false” width=”100%” height=”166″ iframe=”true” /]