Nadat Aardenburgers hen de vorige dag als het ware zijn gaan halen, besluiten de Britten vandaag naar Eede en Aardenburg op te rukken. Nog steeds heel voorzichtig, want de geallieerden weten langzamerhand uit ervaring dat het Duitse verzet niet moet worden onderschat. Een groepje Schotse verkenners gaat vooraf. Rond 15.30 uur komen ze in Aardenburg aan. Een inwoonster schrijft in haar dagboek: ,,Wanneer ze niet gehaald waren, hadden we ze nog niet gezien.’’
En verder: ,,De mensen knikken eens, sommigen schreien, maar van gejuich was geen sprake.’’ Als later vanuit de richting Sint Kruis zwaarder materieel komt binnengerold, wordt het toch nog feestelijk: ,,Als wilde dollemannen springen we rond de tanks – nemen we de zuurtjes, de chocolade, de cigaretten aan van de mannen op de tanks, die ze met milde handen over onze hoofden uitstrooien’’ (citaat Van der Ham, Zeeland 40-45, pag. 410). Walter Dierick is dan acht jaar. Hij ziet zijn opa, vader en oom meteen het dak van hun huis opklimmen om kapotte dakpannen te vervangen. Vijf jaar geleden werd zijn verhaal opgetekend in het PZC-boek De Slag om de Schelde: ,,Veel dakpannen waren kapot. Ze vervingen die, zodat we weer binnen konden slapen. ’s Avonds hoorde je de granaten over Aardenburg vliegen richting Sluis, dat veel later, pas op 1 november, werd bevrijd.’’
Balans
De balans voor Aardenburg, dat sinds 15 september in de frontlinie lag, spreekt boekdelen. Vele bewoners hebben al die weken grotendeels in schuilkelders gebivakkeerd. Er waren 21 burgers gedood. Ook vijf Belgische uitwijkelingen waren omgekomen. Van de ruim duizend woningen kwamen er slechts 35 volledig onbeschadigd uit de strijd: 176 huizen waren volledig verwoest, 97 onherstelbaar beschadigd, en 260 zwaar beschadigd. Eede was er nog zwaarder aan toe, daar stond bijna helemaal niets meer overeind. Bovendien waren in de omliggende polders 99 boerderijen verwoest.
Deze dag wordt ook het vrijwel ongeschonden Waterlandkerkje bevrijd door het Régiment de la Chaudière. De geallieerde troepen, die vanuit het zuiden en het oosten oprukken, maken contact met elkaar en vormen zo een ring om het nog niet bevrijde deel van West-Zeeuws-Vlaanderen.
Seekommandant Aschmann houdt al dagen rekening met de val van Breskens. Vandaag wordt er een mijnenveld in de ingang van de haven gelegd en worden er daar ook twee schepen tot zinken gebracht.
Burgemeester Middelburg
Op Walcheren vertrekken steeds meer bestuurders en leidinggevende ambtenaren. Waarnemend Commissaris van de Provincie Dieleman blijft op zijn post en trekt hoe langer hoe meer bevoegdheden naar zich toe. Op 19 oktober doet hij burgemeester Meerkamp van Embden het voorstel om te vertrekken. In zijn brief schrijft Dieleman: ,,In dien Gij dus per slot van rekening heengaat, zal niemand hier U dat ten kwade duiden en Uw vrienden, die U hoogachten, zullen het verstandig vinden, omdat zij het diep zouden betreuren, dat men U ging molesteeren, waarvoor groot gevaar bestaat.’’ Twee dagen later (21 oktober) vertrekt de burgemeester inderdaad.
Uit het dagboek van J.C.C. Henry uit Aardenburg, 19 oktober 1944:
De heele nacht geschooten. Er viel nog een voltreffer in de huiskamer van Van de Broecke en alle Duitschers zijn uit de Biezen, Sint Kruis, Eede en Aardenburg verdwenen. Bram van Sprundel is naar Maldegem geweest, gewapend met een witte doek, om te vertellen dat er geen Duitschers meer waren en toen hebben ze Aardenburg bezet, na een beschieting vanaf 22 september. Gelukkig hebben we geen straatgevechten gehad. De Duitschers hadden zich teruggetrokken zonder dat de Tommy’s er iets van merkten en nu staan er enige tanks in de straat. De bevolking is zoo zeer onder de indruk van de herhaalde beschieting, dat ze geen vreugde toonde, toen ze de Tommy’s zagen. Het is ook erg geweest.
Ellewoutsdijk onder vuur
Ellewoutsdijk wordt vanuit Zeeuws-Vlaanderen zwaar onder vuur genomen. De geallieerden vernietigen een groot deel van het dorp….
[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/171922734″ params=”color=ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false” width=”100%” height=”166″ iframe=”true” /]